Cây Trường Sinh - Peperomia

Giới thiệu chung về cây Trường sinh - Peperomia 

Peperomia thuộc họ Piperaceae (Họ Hồ Tiêu), được A.Dietr. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1831. Ở Việt Nam, loài này được biết đến với tên Trường sinh, Lá bỏng, Cỏ tiêu lá Tròn…Tại KANSO Plant, Peperomia tạm gọi là Trường sinh để phân biệt với các nhóm Peperomia khác. 

Chi này có hơn 1000 loài được công nhận, phân bố ở khắp các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới trên toàn thế giới, tập trung ở Trung Mỹ và Bắc Nam Mỹ. Riêng châu Phi tập trung khoảng 17 loài. Các loài Peperomia có thể được tìm thấy ở tầng thấp của các khu rừng mưa, dưới những tán cây cao rậm rạp khác. Chính vì thế, chúng có khả năng thích nghi với điều kiện ánh sáng yếu rất tốt. Từ những năm 1930, nhiều loài Peperoimia đã được thương mại hóa như một cây nội thất bởi có thể phát triển tốt ở điều kiện trong nhà, đặc tính dễ chăm sóc và ngoại hình đẹp mắt với những chiếc lá bóng bẩy, đa dạng màu sắc.

Các loài cây thuộc chi Peperomia có hình dáng đa dạng: một số có lá hình chiếc thìa, hình trái tim hoặc hình mũi thương, một số khác có hình quả hạnh hoặc hình bầu dục. Lá của chúng có thể có màu xanh lục, vân cẩm thạch hoặc sọc - thậm chí có màu xám hoặc đỏ. 

Hình ảnh: Cây Trường sinh - Peperomia trồng tại vườn KANSO Plant

Một số loài Peperomia phổ biến

Trường sinh Xanh và Trường sinh Cẩm thạch - Peperomia Obtusifolia 

Peperomia Obtusifolia là một loại Peperomia bán mọng nước, được tìm thấy đầu tiên trong các khu rừng mưa nhiệt đới ở Nam Mỹ và nguồn gốc được xác định là từ Florida, Mexico và Caribe. Nó còn có tên tiếng Anh là Baby Rubber Plant, American Rubber Plant hay Pepper Face.

Cây Peperomia Obtusifolia có đặc điểm là thân dày, thẳng đứng với những chiếc lá hình bầu dục hay tương đối tròn. Theo đặc trưng tự nhiên của loài mọng nước, lá cây có chức năng trữ nước, vì thế chúng sẽ càng căng mọng sau khi trời mưa hay được cung cấp đủ lượng nước cần thiết. Những chiếc lá thường có màu xanh mướt và một số giống còn có sự pha trộn màu sắc ngẫu hứng rất bắt mắt. 

Peperomia Obtusifolia có loài phổ biến nhất trong giới cây cảnh:

Peperomia Obtusifolia ‘Green’ - Trường sinh Xanh: Cây non có thân luốm nhuốm màu đỏ và chuyển sang sắc đỏ mận hoặc nâu khi trưởng thành, có lá xanh đậm.

Hình ảnh: Cây Trường sinh xanh - Peperomia Obtusifolia ‘Green’ 

Peperomia Obtusifolia var. ‘Marble’ - Trường sinh Cẩm thạch: Là một giống lai, lá có nhiều vân cẩm thạch màu trắng kem hoặc vàng kem nhẹ nhàng, tạo nên sự tương phản độc đáo về nền xanh đặc trưng.

Hình ảnh: Cây Trường sinh Cẩm thạch - Peperomia Obtusifolia Marble

Trường sinh Xanh - Peperomia Magnoliifolia

Có hình dáng lá giống như chiếc thìa, Peperomia Magnoliifolia có tên gọi quốc tế phổ biến là Spoonleaf Peperomia hay Spoonleaf plant. Nó có nguồn gốc từ các vùng nhiệt đới của vùng Tây Ấn, Nam Mỹ và Venezuela, Bermuda.

Vì có nhiều điểm tương đồng về ngoại hình và màu sắc, Peperomia Magnoliifolia thường hay bị nhầm lẫn hoặc xếp cùng loại với Peperomia Obtusifolia nhưng thực chất chúng khác nhau. Lá của Spoonleaf Peperomia dày hơn, nổi rõ những đường gân lá dạng lông vũ, viền lá có màu đỏ hồng nhẹ và hơi cong lên hướng vào trong. 

Tuy nhiên, Peperomia Magnoliifolia được thương mại hóa như Baby Rubber Plant và tương tự, Peperomia Obtusifolia cũng được gọi là Spoonleaf Plant trên thị trường. Giờ đây, chúng gần như không phân biệt rõ rệt, bởi nhìn chung cả hai đều có vẻ ngoài, khả năng phát triển và yêu cầu chăm sóc tương đồng. 

Hình ảnh: Cây Trường sinh xanh - giống Peperomia Magnoliifolia

Trường sinh Đỏ - Peperomia Clusiifolia 

Peperomia Clusiifolia - Trường sinh Đỏ có nguồn gốc từ Nam Florida, Mexico và Trung Mỹ, nổi bật với nhiều màu sắc đa dạng. Nó còn được biết đến với những cái tên khác như Peperomia Clusiifolia Jelly, Peperomia Clusiifolia Red Margin và Peperomia Clusiifolia Red Edge do có những chiếc lá giống như thạch với nhiều sắc thái xanh lục khác nhau và màu kem, hồng hoặc đỏ dọc theo viền lá. Peperomia clusiifolia biểu hiện màu sắc rực rỡ nhất khi nhận đủ ánh sáng cần thiết. Chúng không thích ánh sáng gay gắt trực tiếp từ mặt trời. 

Peperomia Clusiifolia - Trường sinh Đỏ có 2 giống với các đặc điểm khác nhau, bao gồm:

Peperomia Clusiifolia Emerald - Trường sinh viền đỏ: có lá màu xanh đậm với viền màu đỏ nhạt.

Hình ảnh: Cây Trường sinh viền đỏ - Peperomia Clusiifolia Emerald

Peperomia Clusiifolia Ginny - Trường sinh cầu vồng: có lá lốm đốm màu xanh lục và trắng kem với viền màu hồng sáng. Tại KANSO Plant, Ginny cũng được gọi là Trường sinh đỏ. 

Hình ảnh: Cây Trường sinh đỏ - Peperomia Clusiifolia Ginny

Hướng dẫn chăm sóc cây Trường sinh - Peperomia

Ánh sáng phù hợp Trường sinh - Peperomia

Đặt cây Peperomia ở nơi nhận được ánh sáng từ trung bình đến sáng để duy trì màu sắc rực rỡ của tán lá. Ánh sáng không đủ sẽ dẫn đến cây còi cọc, ít lá hơn, rụng lá, vàng lá hoặc mất đi sự đa dạng màu sắc trên lá. Tuy nhiên nên tránh ánh nắng trực tiếp vì có thể làm cháy lá và khô héo cây.

Đất - Giá thể trồng Trường sinh - Peperomia

Nhiều loài thực vật Peperomia phát triển dưới dạng thực vật biểu sinh: trong tự nhiên, chúng có thể sinh sôi ở các ngóc ngách của cây và cắm rễ vào một số vỏ cây hơi mục nát. 

Chìa khóa để Peperomia - Trường sinh phát triển mạnh là chọn hỗn hợp đất mô phỏng các điều kiện này - đất tơi xốp và có tính axit. Hỗn hợp giá thể tối ưu gồm đất trồng, xơ dừa và đá perlite để thông khí tốt.

Tưới nước cho Trường sinh - Peperomia

Là cây mọng nước, lá của các loài Peperomia - Trường sinh có thể giữ nước để duy trì sức sống mà không cần tưới nước quá nhiều, quá thường xuyên. Đất sũng có thể dẫn đến tình trạng thối rễ, thối thân và khó có thể cứu chữa cho cây. Tốt nhất là nên lên kế hoạch tưới nước hợp lý tùy vào điều kiện thời tiết và vị trí trồng cây, đặt cây kết hợp với kiểm tra độ ẩm của giá thể và tình trạng của cây để có thể kịp thời cung cấp lượng nước vừa đủ.

Hình ảnh: Cần tìm hiểu và cân bằng các yếu tố chăm sóc cây Trường sinh - Peperomia

Nhiệt độ và độ ẩm phù hợp với Trường sinh - Peperomia 

Là cây nhiệt đới, thực vật thuộc chi Peperomia - Trường sinh thích môi trường ấm áp và ẩm ướt, đặc biệt là trong mùa mưa nóng ẩm khoảng từ tháng 5 đến tháng 10. Đây cũng là giai đoạn cây Peperomia - Trường sinh phát triển mạnh nhất. Vào mùa này, nếu cây không ở điều kiện ngoài trời, hãy đặt cây trên khay đựng sỏi và nước để tăng độ ẩm xung quanh, phun sương cho cây thường xuyên hoặc đầu tư vào máy tạo độ ẩm quy mô nhỏ để đặt gần đó. Ngoài ra, chọn một căn phòng có độ ẩm tự nhiên trong nhà, chẳng hạn như phòng tắm sáng sủa, là lựa chọn tuyệt vời cho những loại cây ưa ẩm này. Bên cạnh đó, cần chú ý nhiệt độ nếu đặt cây trong phòng máy lạnh. Nhiệt độ quá thấp sẽ khiến cây bị rụng lá. Vào những tháng nắng khoảng từ tháng 11 đến tháng 4, lúc nhiệt độ nóng dần lên, vì thế cần chú ý tưới tiêu và tạo độ ẩm, đồng thời thay đổi vị trí đặt cây mát mẻ hơn. Nhiệt độ tốt nhất cho Peperomia là từ 18°C đến 27°C. Tránh đặt cây ở gần các thiết bị tạo nhiệt, bộ tản nhiệt…

Phân bón cho Trường sinh - Peperomia

Thực tế không cần bón phân cho cây Peperomia - Trường sinh nhiều. Là một loài thực vật biểu sinh phát triển chậm, Peperomia - Trường sinh có thể sinh trưởng mà không cần phân bón bổ sung. Tuy nhiên, nếu đất nghèo dinh dưỡng, hãy bón phân lỏng pha loãng với nước mỗi tháng một lần trong mùa sinh trưởng và đặc biệt không tưới phân vào mùa khô.

Hình ảnh: Điều kiện chăm sóc Trường sinh - Peperomia tương tự các loài cây nhiệt đới khác

Một số vấn đề thường gặp với Cây Trường Sinh - Peperomia 

Côn trùng gây hại cho Trường sinh - Peperomia

Như hầu hết các loại cây cảnh, cây trong nhà khác, Trường sinh cũng dễ bị tấn công bởi các côn trùng như rệp sáp, nhện đỏ, bướm trắng, bọ phấn trắng… Có thể phòng ngừa bằng cách sử dụng thuốc hữu cơ, sinh học hoặc hóa học đi kèm theo là biện pháp bảo hộ và cách ly trước khi bày bán hoặc trưng bày trong nhà. Ngoài ra, khi cây Peperomia bị những loài côn trùng này gây hại nhưng chưa quá nghiêm trọng, có thể kịp thời xử lý bằng cách lau và rửa vị trí nhiễm để loại bỏ mầm bệnh, sau đó dùng dầu lá neem lau lại nhằm ngăn nguy cơ tái nhiễm.

Hình ảnh: Theo dõi và kiểm tra thường xuyên để phòng vấn đề côn trùng

Lá Trường sinh - Peperomia quăn hoặc vàng

Trong nhiều trường hợp, khi lá Peperomia - Trường sinh chuyển sang màu vàng hoặc bắt đầu quăn, điều đó có nghĩa là cây đã nhận quá nhiều nước. Nhanh chóng loại bỏ những chiếc lá úa vàng và điều chỉnh lượng nước tưới và chu kỳ tưới.

Trường sinh - Peperomia rụng lá

Lá cây Trường sinh có thể rụng do thiếu ánh sáng, khô cằn hoặc ngập úng. Đảm bảo cây nhận được nhiều ánh sáng gián tiếp, nhiệt độ và độ ẩm hợp lý. Ngoài ra, sử dụng chậu trồng, khay trồng Peperomia - Trường sinh có hệ thống thoát nước đầy đủ để cây không bị úng và bị thối rễ. Có thể kiểm tra đất khô một chút giữa các lần tưới rồi tưới nước kỹ, cứ luân phiên xen kẽ để cây vừa hấp thụ nước vừa có thời gian thông thoát nước.