Tróc bạc - Syngonium

Tổng quan về Tróc bạc - Syngonium 

Syngonium là một chi thực vật có hoa thuộc họ Ráy (Araceae), có tên quốc tế thường được gọi với những tên như Arrowhead Plant, Arrowhead Vine, Goosefoot. Ở Việt Nam, Syngonium được biết đến với tên gọi Tróc bạc. Ngoài ra còn có nơi gọi là môn leo lá bạc, môn leo lá mũi tên, bạch hồ điệp. 

Syngonium được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1829 bởi nhà thám hiểm và nhà thực vật học người Đức Heinrich Wilhelm Schott trong các khu rừng nhiệt đới ở Trung Mỹ. Chúng có nguồn gốc từ Trung và Nam Mỹ, mọc chủ yếu ở các khu rừng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Syngonium lần đầu tiên được sử dụng ở châu Âu vào thế kỷ 19 làm cây trồng trong nhà.

Hình ảnh: Một số cây Tróc bạc (Syngonium) tại KANSO Plant

Syngonium thường xanh trong một số điều kiện sống có thể dài tới 20 mét và tạo thành những chồi dài bò trên mặt đất hoặc trèo lên cây. Khi được ứng dụng làm cây nội thất, chiều dài tối đa của Syngonium có thể lên tới tới hai mét. Tán lá của các loài thuộc chi này mang nhiều hình dáng đặc biệt, có thể là hình bầu dục hoặc hình elip, hình mũi tên hoặc lá chẻ đôi, lõm sâu phụ thuộc vào độ tuổi và giống cây. Màu sắc lá cũng đa dạng, nổi bật với các sắc xanh lá, hồng, đỏ, trắng hoặc thậm chí pha lẫn nhiều màu tùy theo giống.

Tính tới thời điểm hiện tại đã phân loại được hơn 200 loài thuộc chi Syngonium (bao gồm loài thuần chủng và các giống lai tạo, đột biến). Ở Việt Nam có một số loài phổ biến ứng dụng như cây cảnh trong nhà.

Một số loài Syngonium (Tróc bạc) phổ biến 

1. Syngonium Snow Queen

Còn có tên gọi khác là Syngonium Podophyllum Mouse Ears với phiến lá màu xanh nhạt và mép lá xanh đậm hơn. Càng trưởng thành, lá càng chuyển sang sắc trắng đặc trưng và đẹp mắt. 

Syngonium / Tróc bạc Snow Queen có nguồn gốc bản địa là Mexico và Châu Mỹ nhiệt đới. Để lá luôn duy trì điểm nhấn màu “trắng tuyết” đặc biệt, cần cung cấp ánh sáng gián tiếp đầy đủ. 

Hình ảnh: Cây Tróc bạc / Syngonium Snow queen

2. Môn Hồng - Syngonium Pink Splash

Syngonium Pink Splash hay còn gọi đơn giản là Pink Syngonium, có nguồn gốc từ Tây Ấn, Bolivia, Brazil, Mexico và Ecuador. 

Môn Hồng là loài Syngonium phổ biến nhất. Đặc điểm đáng chú ý của cây là những chiếc lá hình mũi tên nhọn với những vệt màu hồng tinh tế như những vết sơn nổi bật trên nền lá xanh olive sẫm màu. 

Hình ảnh: Cây Môn hồng - Syngonium Pink Splash

3. Tróc bạc Đốm Hồng - Syngonium Milk Confetti

Syngonium Milk Confetti là một loại cây đặc biệt có nguồn gốc từ các khu rừng nhiệt đới ở Nam Mỹ, phát triển mạnh ở tầng thấp và dưới những tán cây rậm rạp. Nó có màu sắc pastel như lá màu xanh sữa pha những đốm trắng và hồng như vết mực vẩy trên mặt lá, cuống lá. Tán lá độc đáo của Milk Confetti chính là kết quả của quá trình lai tạo chọn lọc. Duy trì độ ẩm thích hợp bằng cách tưới nước thường xuyên nhưng không tưới quá nhiều nước là cách chăm sóc cây Tróc bạc đốm hồng hiệu quả. 

Hình ảnh: Cây Tróc bạc đốm hồng - Syngonium Milk Confetti

4. Môn Cẩm Thạch - Syngonium Podophyllum Albo Variegata

Môn cẩm thạch / Syngonium Podophyllum Albo Variegata hay còn được gọi với tên Tróc bạc Albo là loài cây dây leo nhiệt đới có tên quốc tế ngắn gọn là Syngonium Albo var có nguồn gốc bản địa là Nam Mexico, Tây Ấn, Trung và Nam Mỹ. Ngoài ra chúng còn được gọi là Môn Trắng, Môn Cẩm Thạch dựa trên đặc điểm tán lá độc đáo có sự pha trộn ngẫu hứng giữa màu xanh và màu trắng cẩm thạch nổi bật. 

Hình ảnh: Cây Môn cẩm thạch - Syngonium Podophyllum Albo Variegata

Như hầu hết các giống cây đột biến, ánh sáng là yếu tố quan trọng để giữ sự đa dạng màu sắc trên lá, bởi vì lá đột biến sắc trắng, vàng…hạn chế diệp lục. Nếu thiếu ánh sáng trong thời gian dài, lá có thể chuyển sang màu xanh để tăng cường hấp thụ phục vụ cho hoạt động sống cơ bản của cây.

 5. Tróc bạc Aurea - Syngonium Podophyllum Aurea Variegata

Syngonium / Tróc bạc Aurea được gọi đơn giản là Syngonium Aurea Var, có nguồn gốc từ các khu rừng nhiệt đới của Mexico, Ecuador. Ở Việt Nam chúng còn được biết với tên gọi khác như Môn Vàng Cẩm Thạch, với đặc điểm nổi bật là tán lá xen lẫn trắng - vàng kem trên nền xanh chanh tương phản tạo nên nét tinh tế và độc đáo riêng. Aurea trưởng thành có thể lên đến 60 - 120cm nếu chăm sóc trong điều kiện ổn định phù hợp. 

Hình ảnh: Cây Tróc bạc / Suyngonium Aurea var

Vì là giống đột biến nên Aurea hơi cầu kỳ về lượng ánh sáng tiếp nhận để có thể duy trì vẻ đẹp rực rỡ của lá. Quá nhiều ánh sáng hoặc không đủ có thể khiến các họa tiết vàng cẩm thạch trên lá chuyển sang màu xanh cơ bản hoặc nâu hẳn đi. 

6. Tróc bạc Red Arrow - Syngonium Erythrophyllum Red Arrow

Syngonium Red Arrow là một loài có nguồn gốc từ Châu Mỹ được định danh khoa học là Syngonium Erythrophyllum Red Arrow. Nó được phân phối rộng rãi ở Trung Mỹ, Nam Mỹ và Caribe. Nó được phát hiện bởi các nhà thực vật học châu Âu vào thế kỷ thứ mười tám trong chuyến khám phá đầu tiên của khu vực. Ở nước ta, Syngonium Red Arrow thường bị nhầm lẫn là Trầu bà bởi ngoại hình tương tự (về bản chất khoa học, chúng đều cùng họ Ráy) và được biết đến với tên gọi phổ biến như Trầu bà tím, Trầu bà lá đỏ…

Hình ảnh: Cây Tróc bạc / Syngonium Red Arrow

Lá hình mũi tên có màu xanh sẫm đặc trưng với mặt trên bóng nhẵn. Những chiếc lá non có màu xanh lục và sắc đỏ ở đầu lá, những đường vân lá trắng mờ. Sau đó lá dần chuyển thành màu hồng hoặc đỏ, với mặt dưới màu đỏ ruby ​​đậm nổi bật khi trưởng thành. Chính vì màu sắc đặc biệt mà Red Arrow nhanh chóng trở nên phổ biến trong trang trí nội thất.

7. Môn Lá tim Mini - Syngonium Mini Pixie

Syngonium Mini Pixie còn được gọi là Dwarf Arrowhead Vine, có nguồn gốc từ vùng khí hậu nóng ẩm, tại các khu rừng mưa nhiệt đới ở Mexico, Tây Ấn, Trung và Nam Mỹ. Cây còn được biết đến như một phiên bản nhỏ nhắn hơn của Syngonium Pixie Butterfly. 

Hình ảnh: Cây Môn lá tim mini - Syngonium Mini Pixie

Mini Pixie đặc trưng với những chiếc lá màu xanh có hình trái tim khi còn non và chuyển sang hình mũi tên với tâm màu trắng kem loang dần về phía viền lá xanh sẫm. Cây thân ngắn, lá nhỏ, mọc thành từng bụi nhỏ cao không quá 5cm và phát triển chậm. Chính vì vậy, Môn Lá Tim Mini là một trong những dòng cây mini, cây để bàn lý tưởng trên thị trường hay còn được trồng trong terrarium. 

Cách chăm sóc Syngonium / Tróc bạc

Ánh sáng phù hợp với Syngonium / Tróc bạc

Syngonium có khả năng thích ứng với nhiều điều kiện ánh sáng khác nhau. Điều kiện ánh sáng tốt nhất để nó phát triển mạnh trong ánh sáng gián tiếp và cường độ thấp đến trung bình. Đặc trưng của các loài cây Syngonium là tán lá sặc sỡ, thiếu nắng sẽ khiến lá mất đi những hoa văn màu sắc. Bên cạnh đó, ánh nắng trực tiếp kéo dài có thể làm cháy tán lá hoặc nâu viền lá Syngonium / Tróc bạc, vì vậy cần đặt cây ở khu vực tránh xa ánh nắng gay gắt.

Hình ảnh: Cây Tróc bạc Syngonium thích ánh sáng gián tiếp 

Tưới nước cho Syngonium / Tróc bạc

Giống như nhiều loại cây nhiệt đới khác, Syngonium có nhu cầu nước cao. Khi thiếu nước, lá của Syngonium / Tróc bạc sẽ bị quăn hoặc mất đi độ bóng. Cần thường xuyên kiểm tra độ ẩm của giá thể và chú ý quan sát tình trạng của cây để điều chỉnh lượng nước tới cho phù hợp. Nếu tưới nước quá nhiều, lá sẽ bị vàng nhũn hoặc thậm chí là thối rễ. Đất quá ẩm ướt và thoát nước chậm có thể dẫn đến tình trạng nấm mốc và vi khuẩn gây hại cho cây.

Hình ảnh: Nước là yếu tố quan trọng cần tìm hiểu kỹ khi chăm sóc cây Tróc bạc Syngonium

Độ ẩm cần thiết cho Syngonium / Tróc bạc

Độ ẩm trung bình thông thường từ 40 đến 50% là thích hợp cho Syngonium, tuy nhiên chúng có thể phát triển lớn hơn và nhanh hơn ở độ ẩm cao hơn. Độ ẩm ổn định nhất để Syngonium / Tróc bạc duy trì tán lá khỏe đẹp là khoảng 60%. Độ ẩm quá thấp sẽ dẫn đến tình trạng đầu lá bị khô héo và nâu. Nếu độ ẩm không khí giảm, có thể xịt phun sương tạo độ ẩm hoặc di chuyển cây đến vị trí có độ ẩm cao hơn.

Hình ảnh: Cây Tróc bạc Syngonium cần ẩm trung bình trở lên để lá nhẵn đẹp

Nhiệt độ phù hợp cho Syngonium / Tróc bạc

Phạm vi nhiệt độ Syngonium rơi vào khoảng 15-26°C (60-80°F). Chúng có độ cứng cáp và khả năng chịu nhiệt độ, nhưng nếu quá lạnh hoặc quá nóng, lá sẽ bắt đầu mất màu, cây sẽ dần mất đi sức sống và thậm chí rụng lá hoàn toàn nếu nhiệt độ không ổn định kéo dài.

Chất trồng dành cho Syngonium / Tróc bạc

Syngonium / Tróc bạc đặc biệt ưa thích giá thể có tính axit, độ pH từ 6 đến 6,5 và thoát nước tốt. Hỗn hợp đất, xơ dừa và đá perlite sẽ là chất trồng lý tưởng cho Syngonium vì vừa đảm bảo thông thoáng vừa giữ được độ ẩm nhất định. 

Bón phân cho Syngonium / Tróc bạc

Đa số các loại cây cảnh trong nhà đều không có nhu cầu phân bón cao. Có thể lựa chọn các dòng phân bón tan chậm thông dụng và bón vào thời tiết ấm áp của mùa nắng. Tránh bỏ phân quá nhiều vì sẽ dẫn đến tình trạng cháy lá. 

Một số vấn đề thường gặp ở Syngonium / Tróc bạc

Syngonium / Tróc bạc mất màu và rụng lá

Khi cây Syngonium / Tróc bạc có biểu hiện lá vàng, chuyển sang màu nhạt hoặc rụng hẳn, có thể do lượng nước và chu trình tưới nước không phù hợp, quá nhiều hoặc quá ít. Ánh sáng quá mạnh sẽ khiến lá khô héo hoặc không được tiếp xúc với ánh sáng trong thời gian dài sẽ dẫn đến lá mất màu và xơ xác. Trường hợp này, cần nhanh chóng di chuyển Syngonium đến nơi có ánh sáng gián tiếp không gay gắt và điều chỉnh tần suất tưới.

Hình ảnh: Tróc bạc Syngonium vàng lá có thể do ánh sáng hoặc cách tưới nước

Sâu bệnh ở Syngonium / Tróc bạc

Thông thường, Syngonium có khả năng kháng sâu bọ và một số bệnh cây rất tốt. Tuy nhiên, nếu tưới nước quá nhiều và khiến đất luôn ẩm ướt sẽ gây ra vấn đề nấm mốc, vi khuẩn phát triển mạnh. Từ đó, cây có thể thu hút nhện đỏ và rệp sáp. 

Trong trường hợp Syngonium / Tróc bạc tấn công, có thể sử dụng hỗn hợp thuốc diệt nấm và dầu neem thay thế cho nhau: Sử dụng dầu neem pha loãng với nước lau vị trí nhiễm. Sau đó 10 ngày thì phun một ít thuốc diệt nấm với lượng vừa phải. Cách này cũng có thể áp dụng thường xuyên để phòng ngừa từ đầu hoặc ngăn nấm mốc, rệp nhện trở lại.  

Hình ảnh: Nấm mốc có thể sinh ra các nguy cơ gây hại cho Tróc bạc Syngonium

Syngonium / Tróc bạc có độc tính hay không?

Syngonium có chứa canxi oxalate trong thân cây, gây độc với cả người và vật nuôi. Nếu ăn phải lá hoặc nuốt phải nhựa cây có thể gây ra các vấn đề về bỏng, sưng tấy và dạ dày. Cần có biện pháp bảo hộ khi tiếp xúc với Syngonium / Tróc bạc như vận chuyển, thay chậu, cắt tỉa…vì nhựa tiết từ cây tiếp xúc với da hoặc mắt có thể gây ngứa và rát.